The Neon Demon / Neon Demon (2016) - Nicolas Winding Refn

Od Tylko Bóg wybacza do twórczości Rehna z jeszcze większym wewnętrznym niepokojem podchodzę, stąd z ograniczonym entuzjazmem i sporym poślizgiem czasowym przystąpiłem do wymagającej sporej odwagi degustacji kolejnej koncepcji powstałej w jego pokręconej wyobraźni. Okazuje się iż ponownie otrzymałem firmową dla Rehna teledyskową wizję, będącą wizualnym majstersztykiem, ze szczególnym uwzględnieniem roli jaskrawych barw, doskonałego aktorstwa i świetnie zaaranżowanego za pomocą właśnie zdjęć i muzyki klimatu, ale oprócz tych artystycznych i techniczno-warsztatowych walorów także treść w miarę wyraźnie do symboliki inkorporowaną. Mimo wszystko określenia pod adresem reżysera też bez większej złośliwości padają, iż to typowy przerost formy nad treścią i o ile mogę się zgodzić, że w tej diagnozie jest ogólne ziarnko prawdy (odnoszące się do całościowej kariery Duńczyka), tak po seansie Neon Demon, mimo że z tyłu głowy owa uzasadniona myśl pulsuje, to jestem na tyle mocno przekonany optycznymi wrażeniami, że ta formuła wyrafinowania i intelektualnej pozy nie budzi aż tak silnego oporu i krytycznego wzburzenia. Chcę przez to powiedzieć, iż w tym akurat przypadku widzę idealną symbiozę pomiędzy teatrem ruchu/gestu i poezją mimiki uchwyconych znakomicie obiektywem kamery, a zawartym w symbolicznej głębi wyrazistym przesłaniem. Minimum słów i maksimum treści w alegorycznej formule i szokujących ilustracjach uchwycone. W brutalnej futurystycznej baśni stworzonej na bazie klasycznych komponentów, w której to do głosu dochodzą wstrętne instynkty zaspokajające egoistyczne potrzeby, inspirowane niskimi pobudkami i potwornie silnymi pokusami.

Summer of 84 / Lato 84 (2018) - François Simard, Anouk Whissell, Yoann-Karl Whissell

Uwaga dorastający w latach osiemdziesiątych, nieco starsi ode mnie siostro i bracie! Jeśli poszukujecie w kinie nostalgicznej przygody, to mam ja dla was teraz rekomendacje znakomitą, więc nawet przez moment nie powinniście zwlekać z odszukaniem w sieci produkcji studia Brightlight Pictures wyreżyserowanej wspólnymi siłami przez trzech względnie młodych i w dodatku chyba mało znanych w wielkim filmowym środowisku artystów. Z takim talentem do odtwarzania rozrywkowego ejtisowego kina wróżę im przynajmniej przez chwilę pracowitą przyszłość, szczególnie że hajp na tego rodzaju sentymentalizm jest obecnie dość spory, więc i zapotrzebowanie wzrasta. Tercet ten zrobił bowiem świetne, choć przecież archaiczne dzisiaj kino - kino wprost nawiązujące do hollywoodzkich klimatów sprzed ponad trzydziestu lat, łączące między innymi urzekającą atmosferę beztroskiej chłopięcej młodości (bmx-y, świerszczyki :)) z przygodą, zagadką i wreszcie wartościową puentą. Posiłkując się synth-popową muzyką, malowniczą scenografią i magicznym sentymentalnym spojrzeniem na familijne ejtisowej produkcje, François, Anouk i Yoann-Karl powiązali  je z brutalnym kinem spod znaku mainstreamowego slashera, w dodatku przemycając w treści również piękne prawdy o dziecięcej wrażliwości i spojrzeniu z tej właśnie perspektywy na dorastanie. Nie pamiętam kiedy ostatnio ktoś zdecydował się zrobić taki film i jak donoszą fani serialowi nikt tego nie robił przez wiele lat, aż do teraz właśnie poza twórcami popularnego Stranger Things. Moje akurat (człowieka totalnie w serialowej nawałnicy zagubionego) współczesne skojarzenia powędrowały w stronę Nostalgii anioła Petera Jacksona i chociaż to nie to samo w skali 1:1, ale dostrzegam pewne znaczące podobieństwa chociażby w przyjętej formule narracji, czy te najbardziej wyraźne w kwestii skonfrontowania bezpośredniej brutalności rzeczywistości z dziecięcą naiwnością. W kategorii współcześnie nakręconej hybrydy kina familijnego, przygodowego kryminału i dreszczowca Lato 84 to mój faworyt. Rozrywka jak się patrzy, której lata temu w filmowym biznesie było zatrzęsienie, a dzisiaj powraca ona jeszcze dość nieśmiało korzystając z oczywistych szablonów, gdzie w obsadzie królują uroczo fajtłapowaty grubas, bystry patyczakowaty wrażliwiec, prymus w okularach, przystojny mroczny buntownik i nieco starsza od nich królowa szkolnego balu. Kapitalny casting i doskonała robota speców od charakteryzacji, poza tym wizualna uczta (światło-cienie) i proste, prawdziwe emocje. Masło orzechowe, dżem i chleb tostowy, a wszystko obficie popite mlekiem z kartonu, czyli kwintesencja beztroskiej Ameryki z przedmieść lat osiemdziesiątych. Wspaniała nostalgiczna przygoda, jednak oczywiście tylko dla tych, którzy w pamięci obrazy podobne do Goonies przechowują i tęsknią do dzieciństwa pełnego wyobraźni w czasach walky talky, czyli zdecydowanie erze przed smartfonowej.

Protest the Hero - Fortress (2008)

Póki co debiutu Protest the Hero jeszcze nie poznałem, zatem zanim kiedyś uda się jedynkę premierowo odsłuchać skupię się na skompletowaniu refleksji w temacie pozostałych trzech długograjów Kanadyjczyków. A że Scurrilous i Volition w miarę obszernie w sporej już perspektywie czasowej zarchiwizowałem, to pozostał mi Fortress, czyli krążek z roku 2008-ego. Niewiele nowego po analizie najnowszych albumów w temacie dwójki można dopisać, bowiem styl grupy mimo pewnej ewolucji w stronę jeszcze większej chwytliwości w zasadzie prezentuje się bardzo podobnie. Podstawą są tutaj charakterystyczne galopady zbudowane na fundamencie dużej dynamiki, w obszarze rytmiki i nawałnicy riffów oscylujących wokół heavy/thrashowej tradycji. Pomimo wycieczek w stronę nawet math core'owej kombinatoryki, jako główny budulec struktur kompozycji spostrzegam ejtisową tradycję spod znaku szeroko rozumianej chwytliwej gitarowej ekwilibrystyki. Dlatego też trudno tak bez głębszej refleksji wrzucić ich do worka z napisem "dillingerowe konotacje", gdyż na charakter Fortress i pozostałych krążków formacji równie istotny wpływ mają kapele pokroju Annihillator, Iron Maiden czy nawet w chwilach zabawy syntezatorem Dream Theater. Im dłużej prześwietlam ewolucję Protest the Hero, tym mam większe właśnie przekonanie, że szaleństwo w ich twórczości (spostrzegane jako rodzaj energetycznego udziwniania) nie wypływa wprost z warstwy czysto instrumentalnej, która w zasadzie poza częstymi zmianami motywów przewodnich, daleka jest od większej gimnastyki intelektualnej, opierając się właściwie na wykorzystaniu przede wszystkim przestrzennych pasaży sczepianych sprytnie załamaniami rytmicznymi. Ten heavy progresywny metal core (ło Jezu) jako bezdyskusyjnie ekscytująca całość, zawdzięcza więcej wokalnej ekspresji Rody Walkera, niż pomysłowości aranżerskiej instrumentalistów. Bez bezczelnego szaleństwa w jego interpretacji pozostałby fajny, ale chyba nieco jednak męczący festiwal efekciarskich fajerwerków. 

Ben Is Back / Powrót Bena (2018) - Peter Hedges

Jestem pod ogromnym wrażeniem i nie mam na myśli głównie całościowego efektu jaki Peter Hedges uzyskał, gdyż mimo iż film reprezentuje wysokim poziom, całkiem sprawnie lawirując pomiędzy gatunkowymi konwencjami, to przez wzgląd na chwilowe uproszczenia, bądź drobne luki scenariuszowe nie jest produkcją wyjątkową. To co tutaj najmocniej do serducha przemawia i bezsprzecznie ma charakter wyjątkowy, to rola Julii Roberts, która daje niesamowity popis warsztatowego profesjonalizmu i jako doświadczona przez życie matka dostarcza prawdziwej emocjonalnej uczty, przy okazji skutecznie kamuflując fabularne niedostatki. Chociaż jej rola jak myślę nie musi być teoretycznie spostrzegana jako pierwszoplanowa, to w praktyce ona właśnie przyciąga największą uwagę, a jej perspektywa sugestywnie buduje obraz wielopoziomowego rodzinnego dramatu. Natomiast przeżywający obecnie swoje pięć minut Lucas Hedges (syn scenarzysty/reżysera i między innymi Patrick z głośnego Manchester by the Sea), nie stanowi może najsłabszego ogniwa, ale posiadając dość charakterystyczną aparycje i standardowy wachlarz mimiczny łączony z podstawowymi aktorskimi umiejętnościami, nie wychodzi poza solidną poprawność, która prawdę pisząc w konfrontacji ze świetną drugoplanową rolą Kathryn Newton wypada dość blado. Dostrzegam pomimo własnego czepialstwa w obrazie doświadczonego scenarzysty (Co gryzie Gilberta Grape'a) walor autentyzmu, zakładam iż widzę w nim prawdę o koszmarnym i niestety najczęściej zakończonym porażką wychodzeniu z uzależnienia. Prawdę o porażkach w zmaganiach z narkomanią wynikających w głównej mierze z zapętlenia w konsekwencjach płynących z decyzji i czynów podejmowanych w fazie ćpania, wciągających delikwenta wciąż na nowo, niczym wir w szemrane środowisko i okoliczności bogate w pokusę. Poza tym obserwuję skomplikowany charakter różnorodnych wpływów, a także okoliczności nie zawsze bezpośrednio od ofiar zależnych, oddziałujących podstępnie na rodzinę i najbliższych. W sumie to z każdą minutą projekcji film się rozkręca i coraz mocniej wciąga w tą nie do końca sztampową historię, którą dość niewinnie inicjuje widok Bena, powracającego ku zaskoczeniu rodziny z odwyku na święta.

Disobedience / Nieposłuszne (2017) - Sebastián Lelio

Nieoczywisty melodramat, ogólnie podejmujący problematykę kontrowersyjnej obyczajowości, a dokładnie miłości homoseksualnej w ortodoksyjnym środowisku Londyńskich Żydów. Sebastián Lelio po raz kolejny nakręcił obraz, w którym orientacja seksualna (czy jak w przypadku hiszpańskojęzycznej Fantastycznej kobiety tożsamość płciowa) stanowi oś, wokół której buduje przenikliwą analizę społecznych konwenansów, oraz w rzeczy samej głównie subtelnie snuje emocjonalną refleksje o głębokiej więzi pomiędzy trzema osobami. To jasne, że obecnie w dobie histerycznego przywiązania do konserwatywnych wartości, tudzież zwłaszcza partykularnego wykorzystania kwestii orientacji seksualnej w bieżącej polityce temat wydawać się może już zbytnio męczący, lecz w takim ujmująco poetyckim (sugestywnie zaaranżowana rola Lovesong, The Cure ;)) i uciekającym od podłej zapalczywości ujęciu niesie ze sobą tak konieczny wartościowy pierwiastek ludzki. Szczególnie, że również aktorsko jest wyśmienicie - chemia pomiędzy kluczowymi postaciami jest silnie odczuwalna, tworząc wraz z przekonującą psychologią i wnikliwą eksploracją duszy interesującą mozaikę doskonałego warsztatu, merytoryki i wrażliwości, a głośno komentowane odważne sceny miłości lesbijskiej pozbawione są w rzeczywistości wulgarności na rzecz pięknego wyeksponowania namiętności. Poza tym finał niesie ze sobą nadzieję i jak się zdaje odkłamuje nieco przekonanie, iż w religijno-moralnym purytanizmie nie ma miejsca na indywidualną świadomość i instynktowne odruchy.

Rammstein - Rammstein (2019)

Myślę że poniekąd uległem masowej hipnozie środowisk związanych z szeroko rozumianym „mocnym uderzeniem”, nakręconej wraz z zapowiedzią przyjścia na świat nowego, pierwszego od dziesięciu lat albumu Rammstein. :) I mimo że w momencie debiutowania na scenie dzisiejszej teutońskiej ikony (a było to już prawie ćwierć wieku temu), dorwałem ja przypadkowo od znajomego taśmę z Herzeleid i w późniejszych latach kierowany chyba ciekawością (a może właśnie modą), systematycznie nabywałem drogą kupna jeszcze trzy ich kolejne albumy, to nigdy nie czułem się fanem Niemców, a nawet byłem krytyczny wobec dźwięków jakie tworzyli. Może to co nagrywali nie było metalowym disco, ale sporo w muzyce Niemców zawsze pierwiastka prostej przebojowości odnajdywałem, a nawet tanecznych bitów, które oczywiście nie kojarzyły się wprost z dyskoteką, ale przywoływały na myśl wstydliwe podobieństwa do niemieckich metalowo-gotyckich pierdów spod znaku Crematory. Chciałbym być dobrze zrozumiany, bo rzecz jasna obawiam się linczu ze strony licznej grupy zdeklarowanych fanów ekipy dowodzonej przez Tilla Lindemanna i zapewne go uniknę, jeśli uzbroją się oni w cierpliwość i poczekają do czasu, kiedy wyłuszczę tutaj moje refleksje w przedmiocie pozostałych krążków grupy. Będąc wówczas bogatsi w znajomość mojej twardej argumentacji, liczę iż staną się gotowi aby z wyrozumiałością, a może nawet ze zrozumieniem przyjąć na klatę powyższe, na pierwszy rzut oka bezdyskusyjnie haniebne porównanie. W tym miejscu jednakowoż odnosząc się wyłącznie do świeżego materiału stwierdzam z pełną świadomością, ponadto całym szacunkiem dla pozycji Rammsteina oraz doceniając umiejętności marketingowe zespołu i managementu, iż nie to jest ważne z czym się do tego momentu kojarzyli, ale to co właśnie z głośników, jako właściwy finalny produkt do moich uszu dociera. A dociera muzyka bez wątpienia bezpieczna, wyraźnie nawiązująca do stylistyki wypracowanej przez lata, lecz podana w sposób świeży, tak aby w klasycznych rozwiązaniach nie zabrakło ciekawych detali, które prostocie ostrego riffu i twardej artykulacji dodały popowej aparycji, oraz co akurat zaskakujące, jednocześnie także quasi progresywnego charakteru. Niby ten Rammstein grając w miarę prosto zawsze korzystał ze względnego rozstrzału stylistycznego, zaliczając tak jak na obecnym albumie numery skoczne, bezpośrednie, epickie czy dość rozbudowane transowe suity, lecz akurat to narzuca się po przesłuchaniu s/t najmocniej, że pięć z sześciu otwierających i zamykających płytę kompozycji, to cztero/pięcio minutowe hymny stanowiące esencje ich stylistyki i to bez przesadnego przeładowania autocytatami, a z wyczuciem korzystającymi z wypromowanego etosu zespołu. Jednak z tych jedenastu numerów, to start i finał zapętlam automatycznie i w nich najdobitniej dostrzegam pełnie pasji i profesjonalizmu, za które bez względu czy album przetrwa bardziej lub mniej próbę czasu, to szacunek wyrażony zaniechaniem bezpardonowej krytyki im się należy. Myślę, że poniekąd uległem masowej hipnozie… ;)

The Last Boy Scout / Ostatni skaut (1991) - Tony Scott

W sytuacji kiedy mam okazję polecić młodzieży film akcji z przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, to przede wszystkim bez wahania proponuję coś z produkcji nieżyjącego już niestety Tony’ego Scotta. Nawet jeśli Ostatni skaut to nie ta najwyższa liga, co akurat kultowy Prawdziwy romans i nawet późniejszy Zawód szpieg (Top Gun - nie uznaje :)), to jednak jak pamiętam z czasów, kiedy byłem nastolatkiem i pierwszy raz obejrzałem tego hiciora, był to kawał fantastycznie stunningowanego pod potrzeby rozmiłowanej w rozrywce publiczności kina. Jak ja wówczas, gdy w szaleństwo kinowe się wkręcałem jarałem się każdym tekstem który przez Bruce'a Willisa z nonszalancją był wypowiadany i jak mnie kręciły właśnie te pojedynki werbalne pomiędzy nim a Damonem Wayansem. Ten twardziel Hallenback robiący w branży detektywistyczno-ochroniarskiej bez problemu mógł gówniarzowi zawrócić w główce i mimo, że ówcześnie w realu strasznie brakowało mi fizycznych atutów i także tej kozackiej przebojowości, to jednak jako taką wyobraźnię posiadałem, więc tak na własny wewnętrzny użytek z detektywem Hallenbeckiem się utożsamiałem. Teraz po prawie trzydziestu latach i po długiej przerwie od ostatniego (wtedy pewnie z dwudziestego lub więcej seansu) perspektywa się znacząco zmieniła, a postrzeganie dość przewidywalnej akcji i nieco "sucharami" woniących potyczek słownych, nie jest już oczywiście przyjemnością o znamionach gigantycznego podniecenia. Jednak sposób prowadzenia narracji posiada ten czar, który sentymentem napędzany jest nadal w stanie podarować mi nieco ponad dziewięćdziesiąt minut kapitalnej rozrywki. Zabawa jest przednia, z rodzaju tej odwołującej się do emocji minionych, bo wyjątkowa specyfika kina sensacyjnego mocno podbitego ejtisowym dystansem, to niestety dzisiaj już tylko odległe wspomnienie czasów nie tylko dzieciństwa, ale też doświadczenie zupełnie innego spojrzenia na filmową materię. Teraz już takich filmów się nie kręci, a nawet jak próbuje (patrz. Nice Guys), to w stosunku do klasyków wypadają one bladziutko. 

P.S. Spostrzegawczy czterdziestolatek, lub uświadomiony millennials z pewnością dostrzegł, iż wymieniając to co najlepsze w karierze Tony'ego Scotta pominąłem dwójkę z przygód Axela Foley'a. Sam sobie zadaje pytanie, dlaczego właściwie mam problem by takie serie jak Gliniarz z Beverly Hills, czy Zabójcza broń traktować jako pełnowartościowe kino? Dlaczego, mimo że w tych i wielu innych przypadkach kontynuacje wychodzą świetnie, to ja nadal uparcie uważam że lepiej by było jakby ich nie było? W czym cholera tkwi mój problem? 

Black Peaks - All That Divides (2018)

Recka pół roku spóźniona, jednak postawa moja wobec nowego albumu Brytyjczyków wydaje się w dużej części usprawiedliwiona, gdyż po zapoznaniu się przed trzema laty z ich debiutem w większą euforię nie popadałem, a to że zaznajomić się szerzej z ich biografią obiecałem sobie, w niepamięci szybko zatonęło. Nie trudno więc o wniosek jasny, że formacja na marginesie moich fascynacji tkwiła i gdyby nie przypadek, to w All That Divides wtajemniczyłbym się jeszcze później, lub nawet i wcale. Dwójka w dorobku Black Peaks okazuje się logicznym rozwinięciem pomysłów z debiutu, a one zaś oscylowały wokół inspiracji płynących ze sceny metal core'owej. Tyle że jak większość kapel tego grzęznącego od dłuższego czasu w marazmie nurtu stawia wyłącznie na agresję, rozmiękczaną piosenkowymi refrenami, tak wyspiarze zdają się nieco bardziej przychylnym okiem spoglądać w stronę form eksplorujących nagie emocje, przez co bliżej im do deftonowskiej melancholii, niż na przykład bezpośredniej chwytliwości Killswitch Engage. Inkorporują do swojego hałasu oczywiście sporo schematów, ale też nie stronią w miarę własnych, jeszcze nie rzucających na kolana aranżerskich możliwości od zarzucania monotonii na rzecz odważnego wjeżdżania na mniej utwardzone grunty.  Obwąchują się młodzianie z progresją, czy nawet w przypadku takiego Eternal Light i Slow Seas szukają urozmaicenia w postaci mastodonowego rozedrgania i czynią to może jeszcze nierówno, ale z pewnością obiecująco. Myślę że drzwi do większej rozpoznawalności nie są przed nimi zamknięte, szczególnie że w tej ich rozkrzyczanej twórczości jest coś hipnotyzującego, a bardziej ambitnej młodej konkurencji w gatunku obecnie nie dostrzegam, więc dla wyposzczonego fana etosu przestrzennego metal core'a jest to całkiem interesująca propozycja.

Foals - Everything Not Saved Will Be Lost Part 1 (2019)

Nie bardzo się orientuje, czy od dawna Foals na scenie funkcjonuje jako gwiazda alternatywy, tudzież inaczej pośród rockowego mainstreamu jest spostrzegana jako ta ambitna twarz popularnej sceny? Czy może dopiero za sprawą pierwszej części dyptyku  Everything Not Saved Will Be Lost stał się jednym z jej liderów? Widzę jednak wyraźnie, iż ma nie tylko spore grono fanów pośród miłośników eklektycznego rocka, ale co dla popularności i wysokiego statusu najistotniejsze bardzo sprzyja im profesjonalna krytyka, bowiem napotkane recenzje dziennikarzy oscylują wyłącznie wokół ocen najwyższych. Nie wypada zatem aby taką grupę zignorować, a więcej to nawet w takiej sytuacji z obowiązku należy się zapoznać z jej muzyczną propozycją. :) Nie robię tego jednak wyłącznie z obowiązku, a przede wszystkich moje zainteresowanie oparte zostaje o fakt, iż poprzedni album formacji przez chwile kręcił się w moim odtwarzaczu i mimo, iż Foals wraz z nim nie przebili się do mojego osobistego topu, to jednak zostali zapamiętani, a nazwa teraz ponownie wraz z nowym krążkiem wkraczając w przestrzeń medialną nie była mi obca. Pamiętam zawartość What Went Down całkiem nieźle, ale aby być w kilku procentach więcej wiarygodny, to tuż po kilku odsłuchach bieżącego albumu zrobiłem jego odświeżające przesłuchanie i teraz słyszę już dokładnie co pomiędzy obydwiema płytami w sensie muzycznym w Foals się zmieniło. Co najważniejsze i w pierwszej kolejności się narzuca, to prawie kompletne odrzucenie riffów na rzecz rozbudowanej syntezatorowej elektroniki i zaniechanie gwałtowniejszego traktowania wioseł. Obecnie produkt Foals to swoista hybryda niemal tanecznego pulsu w duchu ejtisowego synth-popu i psychodelii kojarzonej ze współczesnymi albumami legendy Radiohead. Jest w nim zarówno sporo energetycznego zacięcia, nienachalnej aczkolwiek mocno klejącej się do ucha chwytliwości, jak i rozbudowanej refleksji oraz melancholijnego klimatu o progresywnych konotacjach. Ponadto warstwa liryczna nie jest jak na standardy quasi romantycznej elektroniki banalna, lecz odnosi się do istotnych problemów cywilizacyjnych w (jak tematyka sama narzuca) dość przygnębiającej formule. To jest zaskakujące, iż kompozycje przebojowe i radosne brzmieniowo niosą ze sobą dołująca wizję świata. Tak jakby to co systematycznie niszczymy nie było już do uratowania, więc póki jeszcze jest czas to weselmy się zamiast kończyć w depresji. Zaiste (jeśli trafnie zrozumiałem przesłanie zawarte w tłumaczeniach tekstów), to pod względem lirycznym krążek ten jest całkiem ciekawie zaserwowaną przekorą, dźwiękowo zaś równie intrygującym sposobem na przekonanie nieprzekonanych lub nawet z góry nastawionych negatywnie, że alternatywa nie musi być sprowadzona do nadętego tworzenia przekombinowanych dziwactw kosztem uroczej piosenkowości. Nawet jeśli nie zatapiam się codziennie w kompozycjach z tego wartościowego krążka i pewnie nadal Foals ze względu na przynależność gatunkową nie wzbudzi we mnie długotrwałej fascynacji, to z przyjemnością będę do niego sporadycznie powracał i czekał na drugą jego odsłonę. 

Cape Fear / Przylądek strachu (1991) - Martin Scorsese

"Jeden z nielicznych przypadków, kiedy remake okazuje się lepszy od oryginału" - tak doczytuje w kilku recenzjach Przylądka strachu i jestem w stanie uwierzyć, iż stwierdzenie to jest zgodne z rzeczywistością, mimo że pierwowzoru J. Lee Thompsona nie było mi dane zobaczyć. Bez znaczenia jednak czy to prawda, oceniając efekt uzyskany przez legendarnego Martina Scorsese nie ośmielę się napisać więcej niż jednego zdania krytycznego, a ono jedno tylko odnosi się do charakterystycznej formuły finałowej, w której prymat nad realizmem przejmuje szablon zakładający, że bohater negatywny ginie, ale nie za pierwszym, czy nawet drugim razem, a dopiero wówczas, gdy wyczerpie się wyobraźnia scenarzysty. :) Prócz tego pojedynczego "drobiazgu" wszystko poza nim to najwyższej jakości kinowa uczta, podczas której kwestie techniczne, gra aktorska i ustawiczne podbijanie napięcia w oczekiwaniu na finał nie pozwalają w żadnym stopniu odczuwać niedosytu. Z dzisiejszej perspektywy ogląda się Przylądek jako klasyk, który zaś sam nawiązuje do klasyki. Mam akurat na myśli przede wszystkim wrażenie jakie od początku projekcji się pojawia, iż Scorsese zrobił film, który korzysta pełnymi garściami z Hitchcockowskiej konwencji kina grozy. Z pełną gamą wyjątkowych dla mistrza tricków wraz z mocarnie i sugestywnie budującą napięcie rolą potężnej symfonii dźwięku z dęciakami i instrumentami smyczkowymi. Jednocześnie z wyraźnym posmakiem nowoczesności w retro wydaniu, co oznacza, iż realizacja jest bogata we współczesne wówczas smaczki, ale też pełna szacunku dla tradycji amerykańskiego kina lat czterdziestych i pięćdziesiątych. Niezwykle dynamiczna praca kamery, genialnie zsynchronizowana z muzycznym tłem, kapitalnie eksponująca całą masę istotnych elementów scenografii i operatorskich sztuczek w agresywnym montażu. Wszystko po to aby potęgować dramaturgię, by podkręcać poczucie lęku i podnosić ciśnienie, które wydziarany De Niro utrzymuje we władaniu niczym socjopatyczny dyrygent z ostrą fazą maniakalną. Mimo iż De Niro bezdyskusyjnie wykonuje tutaj najbardziej spektakularną aktorską robotę, to żadna z pozostałych postaci nie traci warsztatowo dystansu, a ze specyfiki konkretnej roli wyciąga wszystko co najlepsze. Rozpoczynająca wówczas na całego karierę Juliette Lewis, już uznani Jessica Lange i Nick Nolte oraz przekornie obsadzeni weterani w osobach Roberta Mitchuma i Gregory'ego Pecka - miodzio, paluszki lizać. :) Poza tym Przylądek strachu to doskonale rozpisana psychologiczna rozgrywka, która frapująco w fabularnej formule ukazuje procesy zachodzące w relacjach rodzinnych i w szczególności autentycznie podnosi i uwiarygodnia liczne tezy odnoszące się do skomplikowanych kwestii sprawiedliwości i moralności. Tak dużo intrygującej treści merytorycznej, równie sporo kapitalnej rozrywki i wreszcie z najwyższej półki warsztatu filmowego w jednym obrazie, który zdaje się bezpodstawnie został pośród innych legendarnych kinowych dzieł nieco zapomniany. 

At Eternity's Gate / Van Gogh. U bram wieczności (2018) - Julian Schnabel

Cechą charakterystyczną kolejnej ostatnio po głośnym Loving Vincent biograficznej opowieści o tragicznym życiu Vincenta Van Gogha jest nerwowa praca puszczonej w ruch kamery. Podyktowana zdecydowanie względami artystycznymi, ale efekciarska w istocie zagrywka, która mnie akurat utrudniała odbiór wizualny, a przez wzgląd na formę czy artyzm obiektywnie patrząc niewiele istotnego właściwie do poetyki obrazu wnosząca. Zdaje się ona stąd w tak dużym natężeniu zbędna, a na pewno jako kłopotliwa w odbiorze podczas projekcji mogła być spostrzegana. Film Juliana Schnabela może i w pewnym sensie nabiera dzięki niej oryginalnej faktury (która też mocno kojarzy się ze stylem kadrowania w filmach Terence'a Malica, czy Terry’ego Gilliama) lecz w moim osobistym przekonaniu więcej w wymiarze percepcyjnym Schnabel uzyskuje, kiedy przy akompaniamencie fortepianu i smyczków pozwala operatorowi rozmywać szerokie w miarę ustabilizowane kadry, bądź skupionym okiem kamery spoglądać bohaterom prosto w twarz, miast wirować wokół postaci czy z ich perspektywy spostrzegać najbliższe otoczenie. Niestety większość czasu niemal dwugodzinnego seansu, to meczące dla wzroku ustawicznie lawirowanie pośród konstelacji postaci i pieczołowicie odtworzonej scenografii, z intencją wszczepiania w formę wątpliwego waloru irytująco nadgorliwego artyzmu. A może warto było nie posiłkować się tak zapiekle efekciarską kompozycją ujęć, a skoncentrować wysiłki ponad wszystko na wymiarze psychologicznym i jeszcze bardziej hipnotyzująco plastycznie oddać specyfikę wymagającego poświęcenia oraz wysiłku psychicznego procesu twórczego i wszystkiego, co w różnym natężeniu wpływa na jego złożony charakter. Mimo dyskusyjnego efektu pracy  Benoît Delhomme i nad tym procesem nadzoru reżyserskiego, to wymiar merytoryczny nie powinien rozczarowywać, bowiem cechy osobowościowe i dyspozycje psychiczne Van Gogha zostały ukazane wyczerpująco i sugestywnie, oraz mimo użycia bujanej kamery rola przyrody i jej ekspozycja w świetle słonecznym w kwestii wizualnej potrafiły wzbudzić uznanie. Może ta biografia jest nazbyt elitarnym artyzmem przesycona zgłaszając wybujałe formalnie pretensje, tak samo jak emocjonalnie ma ambicje topić widza w wszechogarniającym smutku. Tyle, że te emocje oddziałują tylko krótkotrwale, gdyż bez wyraźnego zarysowania kulminacji stanowią monotonię pozbawioną efektu zaskoczenia, a formuła artystycznie mdła i jeszcze narracja tak mozolna, że aż nużąca dopełniają efektu przeżywanej męczarni. Dobrze ze obsada jest świetna i dialogi są interesujące, inaczej nie przebrnąłbym przez te 110 minut operatorskiego myszkowania po zakamarkach ascetycznych izb, czy studiowania epickich pejzaży oraz prześwietlania zaburzonej ludzkiej psychiki. A może tak ostro moje odczucia puentując tylko się przekomarzam uciekając bez jakiegokolwiek logicznego ładu i składu w przekorę, wszak potwornie trudno mi pogodzić się z apatią po obejrzeniu czegoś tak dokumentnie przygnębiającego?

Loro / Oni (2018) - Paolo Sorrentino

Chwilę poślizgu zaliczyłem zanim najnowszą odsłonę reżyserskiego geniuszu Paolo Sorrentino poznałem. Nie czułem się wówczas, te kilka miesięcy wstecz na siłach, aby grubo ponad dwugodzinny film przyjąć na klatę i podołać zadaniu precyzyjnego odczytania rozbudowanej treści wymagającej pełnego skupienia. Teraz już widzę to, co przypuszczać mi tylko wtedy było dane, iż podobnie jak w przypadku Wielkiego piękna odleciał Sorrentino w teledyskowych ujęciach, pełnych wyrazistej ferii barw i na pierwszy plan wysuniętego blichtru wszelkiego. Szczególnie bezwzględnie podporządkowane jest pierwsze kilkadziesiąt minut seansu estetyce luźnej teledyskowej fantazji – momentami niejasnej, czy wręcz chaotycznej. A ja lubię, kiedy Sorrentino jest dosadny w bardziej refleksyjnej niż szokującej pozie, gdy własną ambicję intelektualną ubiera w mniej jaskrawe ciuszki. Dlatego też wbrew programowej linii zawodowej krytyki Wszystkie odloty Cheyenne'a i Młodość to moi faworyci, a wielokrotnie nagradzane Wielkie piękno nie zdobyło w moich oczach takiego uznania jak u przedstawicieli bardziej wysublimowanych gustów. Sorrentino na starcie fabułę traktuje ze sporym dystansem, natomiast atrakcyjną dla oka stronę wizualną z nadmierną atencją, stąd pozornie scenariusz nie wydaje się najważniejszy, choć stwierdzenie, że nie ma on większego znaczenia li tylko konstytutywne, byłoby całkowicie chybione i dla takiego intelektualnym artyzmem kierowanego twórcy jak Sorrentino zaiste prowokacyjnym policzkiem. Chodzi oczywiście o świadomy zabieg, którego celem jest przekazanie idei za pośrednictwem całej gamy symbolicznych środków stylistycznych w postaci między innymi licznych alegorii i metafor, a prócz nich także właśnie przerysowanych, wręcz groteskowych wizualizacji. Muzyka wyznacza tempo, pulsujące światła dodają intensywności, a ruch półnagich ciał dopełnia obrazu zatracenia w pustej euforii. Pieniądze, władza to atrybuty króla życia - seksownych kobiet wianuszek i banda żałosnych pochlebców wokół niego jako przymiot korzystania z pozycji i przywilejów. On i oni, czyli Pan i władca oraz elita, kasta najwyższa poddana przez Sorrentino precyzyjnej wiwisekcji, w formule celnej satyry, która po początkowym zachłyśnięciu się kiczem pięknie ewoluuje w niejednoznaczną, lecz z pewnością uwodzicielską melancholijną przypowieść o współczesnym człowieku sukcesu. W niej kilka scen to prawdziwe perełki o nieprawdopodobnie sugestywnym obliczu, ze szczególnym znaczeniem dwóch dialogów charyzmatycznego głównego bohatera ukazujących awers i rewers tej samej maski, której właściwie nie zdejmuje - bowiem brak takiej konieczności.

P.S. Tak, tak - wiem! Prawie zapomniałem wspomnieć o genialnym Toni Servillo z tym wklejonym jak u Jokera wymownym uśmiechem.

Dragged Across Concrete / Krew na betonie (2018) - S. Craig Zahler

S. Craig Zahler, czyli nowa jakość i jeszcze względnie młoda wiekowo persona w amerykańskim kinie powraca trzecim, a w zasadzie drugim swym filmem, który akurat odbija się głośniejszym echem w kinowym środowisku. Bone Tomahawk w 2015 roku nie przeszedł bez echa i chociaż jak na moje gusta, pomimo wysokiej jakości warsztatowej był trochę więcej niż tylko odrobinę zbyt nachalny, a nawet efekciarski eksponując krwawą rzeź w bezpośredniej formule, to został przeze mnie zapamiętany i z ciekawością oczekiwałem kolejnego reżyserskiego kroku w karierze Zehlera. Pierwsza istotna kwestia pisząc o Dragged Across Concrete to fakt, że ja już dawno nie widziałem Mela Gibsona w ambitnej produkcji, a właściwie jak sięgam wstecz pamięcią, to nie miałem okazji zobaczyć go w jakimkolwiek filmie od ponad lat piętnastu. Wiem że może nie grał zbyt intensywnie, ale w kilku typowych akcyjniakach się pojawiał, tyle że do tej kategorii gatunkowej podchodzę z ogromną ostrożnością i akurat nic do tytułów w rodzaju Furii, Dorwać Gringo i tym bardziej Niezniszczalnych prócz nazwiska mojego bohatera sprzed wielu laty mnie nie przekonało. Stąd też jestem cholernie zadowolony, iż Zahler wyciągnął Gibsona z aktorskiej zapaści i chociaż rola twardego policjanta jak ulał skrojona pod jego zawodowe emploi, to tutaj postać ta wymagała czegoś więcej niż tylko szablonowego podejścia i mam satysfakcję napisać, że weteran Gibson nie sięgając mimo wszystko oscarowych szczytów zagrał naprawdę przekonująco. Tym bardziej, że u jego boku kapitalnie formą błysnął Vince Vaughn, idealnie dopasowując styl interpretacyjny do wymogów narracyjnych kina Zehlera. Po drugie, a zasadniczo przede wszystkim Dragged Across Concrete, to w świecie akcyjniaków film z głębokiego marginesu stylistycznego, bowiem korzystania z klasycznej formuły zabili go i uciekł jest tu tyle, co kot napłakał, a akcja ogranicza się do postawienia decydującego akcentu na wiarygodne odzwierciedlenie brutalnej surowizny rzeczywistości mrocznego świata zbrodni. Jedyną bardziej urozmaiconą stroną wolnej i metodycznej narracji są wycyzelowane dialogi, które dodają mozolnie rozwijającej się fabule kapitalnego posmaku sadystycznego sarkazmu i cynizmu. Obok precyzyjnie skonstruowanych i wiarygodnie umotywowanych postaci oraz drobiazgowo rozpisanego i nieprzekombinowanego scenariusza, którego realizacja w sensie zbudowania wyjątkowo przygnębiającej strony wizualnej (długie sceny, paleta barw), stanowią one strategiczny walor obrazu. Filmu, który jak myślę należy odbierać jako głos inspirujący do myślenia, szczególnie właśnie w kategoriach etycznych, mimo iż żadnej nachalnej moralizatorki w nim nie uświadczmy. Obrazu jak domniemam starannie przemyślanego w fazie przedprodukcji i jak już mam pewność z intrygującym pomysłem doskonale przeniesionym na ekran. Podkreślam jednakże, iż nie jest to film dla tych, co w filmach sensacyjnych poszukują wyłącznie atrakcyjnej pod względem tempa akcji, jako że ona wyłącznie tłem dla mocnego psychologicznego dramatu i przez ten fakt zupełnie nie zawierająca w sobie nawet grama rozrywkowego potencjału. Mimo tego obraz to kompleksowo ekscytujący i podczas seansu siedzi się jak na jakiejś minie, zastanawiając się czy jakby człowiek odszedł na chwilę sprzed ekranu, to czy wtedy nie zadziałoby się akurat coś kluczowego, co akurat niekoniecznie w sensie rozwoju akcji, ale zawartego w nim symbolicznego argumentu nie wpłynęłoby na zrozumienie istoty zawartego w nim przesłania. Ot, taki to w tej ospałej narracji przemycony został myk przebiegły. :)

Witness / Świadek (1985) - Peter Weir

To może nie całkowicie, ale jednak nieco inny kryminał. Na pewno nie od sztancy odbity, bowiem nazwisko reżysera zobowiązuje, a środowisko i okoliczności w których większa jego część osadzona pozwala wznieść się ponad szablonowe śledztwo i łyknąć też co nieco uniwersalnych prawd o tym co w życiu jest najważniejsze i co człowieka najbardziej potrafi uszczęśliwić. Szczególnie gdy on policjant, czyli główny bohater poddany presji i sfrustrowany - chyba też mimo zawodowej pasji nieszczęśliwy w brutalnym świecie przemocy, a na horyzoncie za sprawą kolejnej w karierze zbrodni do rozwikłania pojawia się przekonująca alternatywa w postaci miłości do kobiety funkcjonującej w zupełnie innej rzeczywistości. Kobiety żyjącej we względnym odosobnieniu, pośród wspólnoty Amiszów, gdzie człowiek człowiekowi nie jest wilkiem, gdzie szacunek dla współbrata i siostry jest codziennością, a wspólny wysiłek nie jest nastawiony na chęć zysku czy dominacji. Ale zanim oczekiwane szczęśliwe zakończenie nastąpi, prawdziwy mężczyzna musi dokończyć swoje sprawy, zamknąć je dokonując zemsty na przekupnych glinach, konfrontując się z brutalnym i skorumpowanym światem. Może sobie odrobinę zażartowałem i nieco fabułę spłyciłem, a na pewno pod z góry upatrzoną tezę fakty z fabuły podciągnąłem. :) Jednak absolutnie nie ma tym pokpiwaniu ani grama złośliwości, bowiem w obrazie nie znajduję powodów do śmieszkowania, gdyż Świadek to wysokiej jakości obraz kapitalnie spinający sensacyjną opowieść o policyjnej intrydze z przypowieścią o zderzeniu dwóch światów i zupełnie odmiennych wartości oraz przede wszystkim o głębokimi dojrzałym i niestety niespełnionym uczuciu. Harrison Ford, Kelly McGillis oraz między innymi charakterystyczny (tuż przed genialną rolą sierżanta Murtaugha w Zabójczej broni) Danny Glover i bardzo młody wówczas Lukas Haas w filmie nie byle kogo, bo uznanego i posiadającego swój własny reżyserski szlif Petera Weira. W produkcji która daje sporo emocji trzymając w napięciu i pozwalając także zastanowić się nad kilkoma bardzo istotnymi kwestiami bardzo dalekimi od czystej  filmowej rozrywki.

Evergrey - The Inner Circle (2004)

Swego czasu bezapelacyjnie krążek numer jeden w dyskografii Szwedów - czasu kiedy albumy Evergrey gościły w moim odtwarzaczu regularnie, nie tylko przez dwa tygodnie od premiery. Tyle że od połowy lat dwutysięcznych dość sporo w moim guście muzycznym się zmieniło, a raczej ewoluowało w stronę większej surowości kosztem bezpośredniego patosu, stąd dzisiaj dyskografia Evergrey powraca do odsłuchu sporadycznie i to tylko właśnie na fali chwilowego zainteresowania chwytliwym potencjałem, nadal obiektywnie świetnych, na bieżąco wydawanych płyt zespołu. Nie zmienia to jednak faktu, iż akurat The Inner Circle zestarzał się z klasą i jeśli już kręci się w stereo to nie wywołuje odruchów wymiotnych przesadnym mroczno-epickim zadęciem. Powód takiego stanu rzeczy dostrzegam przede wszystkim w doskonałym rozłożeniu akcentów pomiędzy emocjonalnością i siła głosu Toma Englunda, a rwanymi riffami, które ratują kompozycje przed popadaniem w typową dla dark/gothic/heavy metalu patologiczną emfazę. Oczywiście nie brakuje tutaj intensywnego oddziaływania pompy w postaci warstwy generowanej przez parapet, czy też egzaltacji w odważnym temacie jaką liryki wprowadzają - lecz nie jest to typowa górnolotność. Nawet jeśli muzyka jest niezwykle emocjonalna, to jest to ten rodzaj emocji w dźwiękach, który bez większej sympatii dla zespołu mogę nazwać wysublimowanym obliczem w koturnowym gatunku. Więcej w nim bowiem względnie ostrego pazura, także artrockowej ornamentyki i progresywnego zacięcia, niż irytującej pretensjonalności i zwyczajnej miałkości ubieranej w nadęcie. Arsenał środków jakimi na The Inner Circle Evergrey przekonuje jest różnorodny (m.in. sporo wsamplowanych detali i rozbudowanych solówek), a umiejętności aranżerskie pozwalają wtłoczyć je do utworów, bez ryzyka nadmiaru, czy przewagi ilości nad jakością. Poza tym osoba lidera, to atut decydujący, gdyż zarówno wokal Toma jak i jego charyzma zapewniła grupie przewagę nad konkurencją już na samym starcie. Bez jego charakterystycznego brzmienia głosu, wspieranego sporadycznie w tle równie ciekawą barwą Kariny Englund, nawet świetne kompozycje miałyby zdecydowanie mniejszą siłę rażenia, bez względu na cały wachlarz pozostałych walorów jakie w takiej stylistyce Evergrey pośród konkurencji wyróżniają. Dla mnie osobiście The Inner Circle, to zawsze wspaniała sentymentalna przygoda podczas odsłuchu, szczególnie gdy okoliczności wieczorne wspomagają przyswajanie tych niezwykle emocjonalnych kompozycji, pozwalając na kilkadziesiąt minut uciec w świat ujmujących przeżyć. Oczywiście sporadycznie! ;)